آزادليق
یازار : نژادمحمد | بؤلوم : شعرلر
آزادليق قارا بير گونده يارالي بير اؤلكهنين اوستونده ديكلدي قوووتدن سرخوش، قان لكهلي، بايراق. گونشلي بير گونده، غضبلي بير اؤلكهنين اوستوندن ائنديريلدي اؤلوم كؤلگهلي بايراق. قوللاريني گئنيش-گئنيش آچدي اينسان. قوجاقلاشدي، گونش، هاوا، تورپاق.
منيم آرزوم
یازار : نژادمحمد | بؤلوم : شعرلر
منيم آرزوم من نه ايستهييرم؟ جيير دولوسو هاوا! كؤنول دولوسو سئوينج! بضا ده بير آز كدر. ائله كي، كؤنلوم ده، قلبيم ده، بئينيم ده سئوينجين قدريني بيلسينلر. من نه ايستهييرم؟ ياخشي دوست؛ قلبي آچيق، نه ياخشي گونون دوستو اولسون، نه ايلقاردا ياريمچيق. دوشمن نئجه اولور-اولسون آنجاق دوشمن اولسون، مرد-مردانه، اوز-اوزه ووروشان اولسون. هزر، دوستلوغو، دوشمنليگي بيلينمهين، دوداغي تبسسوم دامغالي اينساندان هزر! هر يئرده، هر آن هزر! من نه ايستهييرم؟ باهار اوزانسين ايل بويو چمن-چمن، اويلاق-اويلاق. گول گولو چاغيرسين، چيچك چيچيي. چؤللره يانغين سالسين لاله - داغلار گؤيچيي! آنجاق لالهني، بنؤوشهني بزك اوچون، وزن اوچون شئريميزه سوخماياق! من نه ايستهييرم؟ گوندوزلر آيدين اولسون، گئجهلر قارا اولسون؛ آي دوغانا كيمي. هر شئي بول اولسون - ياقوتدان توتموش، سوغانا كيمي. شئر ده بول اولسون. آنجاق، تسبئح دنهسي كيمي بير-بيرينه بنزهين شئرلردن ياخا قورتارماغا بير ايمكان، بير يول اولسون. من نه ايستهييرم؟ چينار آغاجلاري قارغاسيز اولسون. بو مومكون دئييلسه اگر، هئچ اولمازسا، شئر، صنعت دارغاسيز اولسون. واللاه، بئله ياخشيدير، سولار آخسين سو كيمي تمتراقسيز. شئريميز زنگين اولسون، موختليف اولسون بؤيوك اينسان آرزوسو كيمي. بير گونوموز كئچمهسين حركتسيز، ماراقسيز. كؤنوللر شاد اولسون. وطنيمين گونلري كيمي. هر يئرده سئوگي، اولفت تميز اولسون، آزاد اولسون؛ باهارين آيدين سحري كيمي. من نه ايستهييرم؟ ياراتماقچين ياشاياق، ياشاماقچين ياراتماياق. بير گونوموزو بئله، بير آنيميزي بئله خيردا، اوجوز حيسسلرين قورومويلا قارالتماياق. ياخشي ايشيميز گوندن-گونه چوخ اولسون. حياتدا دا، صنعتده ده كؤنلوموز، گؤزوموز توخ اولسون. من نه ايستهييرم؟ جيير دولوسو هاوا! كؤنول دولوسو سئوينج! ياراديجي امكله دولو عومور. شفقلي حيات! موباريزهلي، دينج! من نه ايستهييرم؟ بؤيوك آرزولار سسلنسين هر هوجئيرميزده. حياتين نبضي وورسون هر نثريميزده، هر شئريميزده!
منده ايختييار اولسا
یازار : نژادمحمد | بؤلوم : شعرلر
منده ايختييار اولسا من ايستهييرم: بولودلار آغلاسين اوشاقلار آغلاماسين؛ آنالي يا آناسيز. من ايستهييرم: گوللر آچيلسين، گوللهلر آچيلماسين، آمانلي يا آمانسيز. من ايستهييرم: قاپيلار قاپانسين سويوق اولاندا هاوا. گؤزلر قاپانماسين، سؤزلر قاپانماسين. من ايستهييرم: يانغينلار سؤنسون، اوميدلر سؤنمهسين. مئيوهلر ديَسين اؤز فصلينده. اوركلره سؤز ديَمهسين. بهردن بوداقلار اييلسين. اينسان باشيني ايمهسين، خجالتدن يا گوجسوزلوكدن. آخسين بولاقلار گؤز ياشي كيمي، تورپاغين اوزرينده. گؤز ياشي بولاق كيمي آخماسين دونيانين هئچ بير يئرينده. هر شئي اينسانا باخسين. اينسان اله باخماسين. گئجهلر اولدوزلار اوياق اولسون. اينسانلار ياتيب دينجلسين؛ قوووت توپلاسين صاباحين خئييرلي ايشلرينه. آچسين گؤزلريني گلهجهيين اوميدلي سحرينه. من ايستهييرم: سئوينج، سعادت بول اولسون. اوركدن-اوره يه، اؤلكهدن-اؤلكهيه، آچيق يول اولسون.
اينسان شكلي
یازار : نژادمحمد | بؤلوم : شعرلر
اينسان شكلي منه بير سرگي سالونو وئرين! نه گئنيش اولسون دونيا قدر، نه ائله هوندور اولسون كي، اتهيينده قالا اوزون كؤلگهلر. منه بير سرگي سالونو وئرين! اوردا بير اينسان شكلي آساجاغام - آدي بير اينسان. نه ائله كيچيك كي، محل قويان اولمايا، نه ائله بؤيوك كي، باخاندا قورخاسان. اوردا بير اينسان شكلي آساجام، گؤرونسون دونيانين هر يئريندن؛ زامانين كئچميشيندن، دؤورانين اينديسيندن، عصرين گلهجهييندن بير اينسان شكلي آساجام؛ بير يانيندا نسيمي - دابانيندان سويولاندان سونرا، بير يانيندا مشل تكي يانميش آذري قيزي - تونج هئيكلي قويولاندان سونرا. بير ياندا جوردانو برونونون كولو. بير يانيندا مممدههسن كيشي - عومرو، گونو يوللارا تؤكولو. يوخاريدا كوسموپوليت گؤي آشاغيدا سرحدله كيليدلنميش اؤلكلر بير ياندا اوسوئنسيم - مينلرله اينسان، بئلي بوكولو. بير ياندا يوللاري اينسانلا دؤشنميش - كاليما. بير ياندا خيروسيما - اؤلو. بير طرفده فرهاد، شيرين، كرم، اصلي، بير طرفده ايسرافيل، قافور قاستئللو، لوركا - پرومئتئيلر نسلي. بير اينسان شكلي آساجام؛ قاپالي دوداقلاريندا سؤز يانيغي. اطرافيندا بايرام تنتنهلري. باخيشيندا سيناق گونلري، دؤزوم سنهلري. شكلين مؤلفي - زامان. آدي - اينسانليغين عومور يولو.
دينمهديك
یازار : نژادمحمد | بؤلوم : شعرلر
دينمهديك
ياغيش ياغدي
بير گون آرا وئرمهدي،
ياغدي گئجه-گوندوز.
سن دينمهدين،
من دينمهديم.
گؤللندي چؤل، دره، دوز.
دؤرد بير يان ياغيش اولدو
يازين اوغلان چاغيندا
قيش اولدو.
سن دينمهدين،
من دينمهديم.
بير گون گلدي
گؤي قوپقورو قورودو،
بير دامجي دا دوشمهدي.
گون شاخيدي،
چؤللر ياندي
سن دينمهدين،
من دينمهديم.
كولك اسدي
بوداقلاردان يارپاقلاري
قيردي، تؤكدو
يئنه سوسدوق.
سن دينمهدين،
من دينمهديم.
يانغين اولدو،
توستوسو ده گؤرونمهدي.
سن ده سوسدون،
من ده سوسدوم.
دوشوندوك كي،
طبيعتين شيلتاغيدير
هئي هاراي چك،
چيغير-باغير!
بو دينمزليك عادت اولدو
اؤزوموزو اينانديرديق.
قيسمت دئديك گونوموزه
"نئيلهيك بيز
علاج يوخدور،
اولماليلار اولاجاقدير.
دونيا قديم بير اوجاقدير.
هم كؤزو وار،
هم كولو وار.
هم تيكاني،
هم گولو وار".
بير دوستوموز گؤرونمهدي،
نييه؟ نييه؟
سن بيلمهدين.
من بيلمهديم.
سوروشما كي، كيم بيلدي، كيم!
بلكه بيلسن،
بلكه بيلسم
نئيلهيرديك؟
قم يوكوموز آزالاردي
بيلسه ايديك؟
دئميرم كي،
نيگارانليق يوخ اولاردي
قم يوكوموز آز اولاردي،
بلكه چوخدان چوخ اولاردي.
بلكه ده وئريب ال-اله
قوراقليغا گؤز ياشيندان
نم وئررديك،
ياغيشلاري دوردورارديق،
يانغينلاري سؤندوررديك،
كولكلري سينديرارديق
چيليك-چيليك.
بلكه نوه-نتيجهلر
دونياميزين بد گوجونه
بير گون اولار
قاليب گلر.
1977-1980
داريسقالليق
یازار : نژادمحمد | بؤلوم : شعرلر
اوزون ايللر سيخدي مني:
گاه چكمهلريم -
بضا اوزونو، بضا ائني ايله،
گاه اؤتوب كئچن ايله تأسفوم.
گاه اوميديم، يئني ايله.
گاه دونيانين دردي، قمي سيخدي مني،
گاه جورابلاريمين بوغازي،
گاه آلچاق بولودلارين قالين پردهسي؛
گاه بير نادان قلهميندن
تؤكولن يازي.
گاه آوتومات قلهمين باهاليغي.
گاه سؤزون اوجوزلوغو.
گاه كؤينهييمين ياخاليغي.
قيريب چيخماق ايستهديم
"اولار"، اولماز" چرچيوهسيندن.
دئديلر يوخ، يوخ!
دبلره، قايدالارا گير!
ورديشلري، عادتلري گؤزله!
سيغاللي ديلله ياز!
سيخديلار مني،
ماددهلرله، سؤزلرل…
ايش اوتاغيم
اون ايكي مئتر ياريم.
آلتيسيندا
من،
يازي ماسام،
حسرتيم، اوميديم.
صابير.
هئمينقوئي.
تاواندان سوزولن دامجيلارين ايزي.
بريجيد بوردونون
بيغسيز، پيشيك اوزو.
فالك، ميكاييل،
تاغي،
بهلولون نوهسي.
ايلك سيرادا اولماق
و قالماق هوسي.
آلتي مئتر بئله.
آلتي ياريم:
كيتابلار، كيتابلار، كيتابلاريم.
پنجرهلر سيخدي مني
اوزونسوو دؤردبوجاقدا گؤستريب
كوچهنين ائولرله سرحدلنميش يارغانيني.
ماشينلار سيخدي مني
ماركالارينا موناسيب.
سيخدي مني واقونلارين
گوزگولو كوپئلري و
يول حساباتيني يوخلايان موهاسيب.
مسافهلر مئترلرله،
ايشيق كيلوواتلارلا دولدورولوب.
نغمهلر اوكتاوا ايچينده
خستهلرين هرارتي
درجهلر ايچينده.
ايري مئيوهلر دنهلره،
اوزوم-گؤز ياشي گيلهلره دولوب.
شهريمين ياشيلليغي
اؤلچولوب، بيچيليب
سالينيب رقملره.
داغلار داريخيب گؤيه قالخيب
درهلر چؤكوب يئره.
داريخير اينسان
حدودلار، اؤلچولر ايچينده.
يايدا اوزون گوندوزلر،
قيشدا اوزون گئجهلر ايچينده.
دئييرم:
اؤلنده، آتين
ان درين دريايا مني؛
قالديريب بولودلاردان يوخاري!
سون يولوم اوزون،
سون منزيليم گئنيش اولسون باري
يوخ، يوخ.
ان درين دريالار دا
ساحللرين چنبري ايچيندهدير.
گؤرونور،
داريسقالليق كناردا دئييل؛
هر مئيوهنين توموندا،
هر جانلينين هوجئيرهسينده،
هر بينانين داشيندا، كرپيجيندهدير.
گؤرونور،
يولوموز بودور.
صرورتي درك ائتمهيينجه
گئديريك، گئدهجييك
داريسقالليقدان كئچه-كئچ…
سوروش
یازار : نژادمحمد | بؤلوم : شعرلر
اود نه چكدي،
كولدن سوروش!
باش نه چكدي،
ديلدن سوروش!
ايشه سوسوز بارماقلارين
كدريني اينسان بيلير.
نغمهلرين حسرتيني
بير قيريلميش تئلدن سوروش!
عومرون چتين يوللاريندا
داشا لپير سالسا آياق،
گون نه چكدي،
ايلدن سوروش!
ظلمتليگين مؤهنتيني
كور سؤيلهسين!
بم خاللارين فرياديني
زيلدن سوروش!
من كؤلگهسيز باغ گؤرمهديم،
ائل دردي تك داغ گؤرمهديم،
گؤزلريمي يوموب آچديم
نئچه دوستو ساغ گؤرمهديم.
نهلر چكدي چايلاق داشي
سئلدن سوروش!
يوللار اوزون، منزيل اوزاق.
سرت داشلارا دؤزمور آياق.
دؤزسون گرك.
دؤزسون گرك.
كيم زيروهيه قالخار، دئيين،
يوللار بويو هر پيللهني
بيرگونلري، يوزيللري
قلبيميزله،
بئينيميزله
عومروموزله
دولدورماساق.
من يولچويام
اود نه چكدي،
كولدن سوروش!
هانسي شعريم،
هانسي سؤزوم
ياشاياجاق مندن سونرا؟
من بيلميرم،
ائلدن سوروش!
باكي، يانوار، 1964
من تورپاغام
یازار : نژادمحمد | بؤلوم : شعرلر
من تورپاغام، مني آتش يانديرماز؛
تركيبيمده كؤموروم وار،
كولوم وار.
من باهارام چمن-چمن
چيچهييم وار، گولوم وار.
من كولهيم، اسمهسم،
كيم بيلر كي، من وارام.
من بولودام، صحرالاري سوسوز گؤروب،
آغلارام.
من اوره يم، دؤيونمهسم
اؤلهرم.
من اينسانام،
ساده اينسان الينين
ياراتديغي نعمتلرله اؤيونمهسم
اؤلهرم.
من ايشيغام - قارانليغين قنيمي،
من اينسانام،
داشيييرام قلبيمده
دونيالارين سئوينجيني، قميني.
ماراق دولو گؤزم من،
باخمايا بيلمهرم.
قارلي داغدان سوزولن چايام من،
آخمايا بيلمهرم.
من اينسانام،
وطنيم وار، ائليم وار.
ان بؤيوك حقيقتي،
آزادليغي، محبتي، نيفرتي -
سؤيلهمهيه قادير اولان
ديليم وار.
من بير قرانيتم كي،
هر پارچامدا دويولور
بركليگيم،
دؤيوشده مؤحكمليگيم،
اولفتده كؤوركليگيم.
من اينسانام، اولفتسيز -
اؤلهرم.
محبتسيز، نيفرتسيز -
اؤلهرم.
من بولاغام،
تاپشيريقلا آخميرام.
من حياتام،
هميشه يولدايام:
نفسدهيم، آرزودايام،
باخيشدايام، اوركدهيم، قولدايام.
من تورپاغام، نعمتيمي، واريمي
زحمت سئون اينسانلارلا بؤلهرم.
من اوره يم، دؤيونمهسم
اؤلهرم.
چينار
یازار : نژادمحمد | بؤلوم : شعرلر
گئجه كئچميش، اولدوزلار آغ، گؤي قارا!
سؤيكنميشم قوجامان بير چينارا.
بير يانيمدا عومور كيمي آخير سو،
قاچميش بو گون تبيتين يوخوسو.
بوداقلاردا سرين يئلين خوش سسي.
يارپاقلارين هزين-هزين نغمهسي.
اورگيم بير قانادلانميش قوش كيمي
هئي چيرپينير، تسلليسيز، عصبي.
هوندور چينار بوداق آتميش، قول آتميش،
اؤز عومرونده چوخ عصرلر قوجالتميش.
گؤركمينده قارلي داغلار ووقاري.
باشي بوتون آغاجلاردان يوخاري.
توفان قوپار، ياغيش ياغار، قار تؤكر؛
اود قامچيلي ايلديريملار گؤي سؤكر.
بزن چايدا داشلار داشي قووالار.
سئلده گئدر گؤي چمنلر اووالار.
يارغان يارار سينهسيني داغلارين.
سولار اويار بينهسيني داغلارين.
كاروان چكر گؤيده قارا بولودلار.
چووغون گلر، شاختا كسر، بوز دونار.
خان چيناريم ايمز مغرور باشيني.
كيمسه بيلمز خان چينارين ياشيني.
گئجه قارا، دوردوم دوشوندوم بير آز،
دئديم ندن اولو چينار ييخيلماز؟
بيردن چينار ديله گلدي دئدي: - باخ!
بو تورپاقدا دريندن كؤك سالاراق،
هر ترفه اوزاتميشام قولومو،
اؤولادلاريم بورويوب ساغ-سولومو.
بئله مغرور دايانماغا حاقلييام.
من كؤكومله بو تورپاغا باغلييام.
يالتا، 1935
- [ 1 ]